Slim omgevingsmanagement als sleutel tot succes

Omgevingsmanagement: van bijzaak naar hoofdzaak

Omgevingsmanagement speelt een steeds grotere rol binnen infrastructuur- en energieprojecten. Waar het vakgebied zo’n 15 jaar geleden begon als een bijkomstigheid – iemand die een kopje koffie ging drinken met belanghebbenden – is het inmiddels een integraal onderdeel van projectteams. Rijkswaterstaat was een van de eerste partijen die de rol van omgevingsmanager structureel verankerde binnen projectteams. Inmiddels wordt omgevingsmanagement standaard opgenomen in aanbestedingen en wordt van aannemers verwacht dat zij hinderbeperking en stakeholdermanagement meenemen in hun aanpak.

Bij de LS Buurtaanpak van Enexis wordt deze werkwijze volop toegepast. Deze aanpak, die, zich richt op de verzwaring van het elektriciteitsnet in dorpen en wijken, heeft een grote impact op de leefomgeving. BAM en haar consortiumpartners hanteren daarom een proactieve benadering waarbij bewoners, bedrijven en overheden nauw betrokken worden. Het doel: niet alleen werk uitvoeren, maar ook een positieve bijdrage leveren aan de buurt.

De omgevingssensitiviteitsladder: van informeren naar participeren

Een belangrijk instrument dat BAM gebruikt om de kwaliteit van omgevingsmanagement te meten en te verbeteren, is de omgevingssensitiviteitsladder. Dit model, ontwikkeld binnen BAM, helpt organisaties om hun niveau van omgevingsmanagement te bepalen en doelgericht te groeien. De ladder loopt van passief omgevingsmanagement (‘zolang er niet geklaagd wordt, gaan we door’) tot proactief (‘de omgeving heeft een actieve rol in de uitvoering van het project’).

Bij de LS Buurtaanpak is de ambitie om te groeien van niveau 3 (‘berekend omgevingsmanagement’) naar niveau 4 (‘proactief omgevingsmanagement’). Dit betekent onder meer dat er actief tevredenheidsonderzoeken worden uitgevoerd en feedback van bewoners wordt meegenomen om processen te verbeteren.

Praktische aanpak: minder overlast, meer begrip

In de praktijk betekent dit dat de omgevingsmanager al ver voor de start van de werkzaamheden betrokken is. In samenwerking met Enexis en de gemeentes worden stakeholders in kaart gebracht en mogelijke knelpunten geïdentificeerd.

Voorafgaand aan de uitvoering wordt een breed scala aan communicatiemiddelen ingezet:

• Persberichten en gemeentelijke aankondigingen;
• Spandoeken en bouwborden met QR-codes naar projectinformatie;
• Bewonersbrieven met praktische details over planning, parkeermogelijkheden en alternatieve routes;
• BouwApp waarin bewoners de voortgang kunnen volgen en vragen kunnen stellen;
• Indien nodig: informatiebijeenkomsten, afhankelijk van de impact van de werkzaamheden.

De communicatie stopt niet zodra het werk begint. Bewoners kunnen meldingen doen via de BouwApp en er is een speciaal telefoonnummer en e-mailadres voor vragen. Klachten en feedback worden geregistreerd en geanalyseerd om toekomstige projecten verder te optimaliseren.

Van weerstand naar samenwerking

Omgevingsmanagement heeft niet alleen tot doel om informatie te verstrekken, maar ook om stakeholders te verbinden en samenwerking te bevorderen. Gemeenten en bewoners worden al in een vroeg stadium meegenomen in het proces. Bij de locatiekeuze voor nieuwe transformatorhuisjes bijvoorbeeld, worden niet alleen technische en ruimtelijke aspecten afgewogen, maar wordt ook rekening gehouden met de belangen van bewoners. Veiligheidsvoorschriften staan te allen tijde bovenaan bij het maken van een keuze en dat zorgt er soms voor dat het elektriciteitshuisje meer opvalt dan we willen.

Toch komt weerstand soms voor, vooral bij ingrijpende projecten. Marion beschrijft hoe bepaalde locaties soms tot felle discussies leiden en hoe het helpt als alle partijen – aannemer, netbeheerder en gemeente – gezamenlijk achter een keuze staan: “Als bewoners merken dat de verschillende partijen niet op één lijn zitten, kan dat leiden tot extra weerstand. Daarom is het cruciaal om vooraf goede afspraken te maken.”

Omgevingsmanagement en veiligheid

Een ander belangrijk aspect is de rol van omgevingsmanagement bij het voorkomen van agressie op de werkvloer. Steeds vaker krijgen collega’s die buiten werken te maken met boze bewoners die zich niet gehoord voelen. Veel frustraties ontstaan door een gebrek aan communicatie. Door bewoners tijdig en volledig te informeren over bijvoorbeeld de duur van werkzaamheden of de herinrichting van hun straat, kan veel onvrede worden voorkomen.

Daarnaast is het essentieel dat medewerkers zich veilig voelen. Daarom krijgen uitvoerders en monteurs instructies over hoe om te gaan met lastige situaties. Omgevingsmanagers zorgen ervoor dat bewoners een vast aanspreekpunt hebben en dat meldingen serieus worden genomen.

Conclusie

Omgevingsmanagement is geen luxe, maar een noodzaak in complexe infrastructuurprojecten. De aanpak van BAM en haar consortiumpartners binnen de LS Buurtaanpak van Enexis laat zien hoe strategisch en proactief omgevingsmanagement niet alleen leidt tot minder overlast, maar ook bijdraagt aan een betere samenwerking met de omgeving. Door tijdig in gesprek te gaan met stakeholders, transparant te communiceren en flexibel in te spelen op lokale behoeften, kunnen projecten soepeler verlopen en wordt de energietransitie met draagvlak gerealiseerd.

De kennissessie maakte duidelijk dat omgevingsmanagement een vak is dat steeds belangrijker wordt. Het vraagt om strategisch inzicht, communicatieve vaardigheden en een flinke dosis sensitiviteit. De energietransitie raakt iedereen – en hoe beter de omgeving wordt meegenomen, hoe groter het succes van de projecten die daaraan bijdragen.

Wil je de kennissessie terugzien en de presentatie van Marion bekijken? Dan kan! Deze zijn terug te vinden op de TFE Versnellingsbak. Meld je aan voor de versnellingsbak via versnellingsbak@taskforce-elektra.nl.